چرا باید با استراتژی شروع کرد؟
یه روز یکی از دوستانم که مدیرعامل یه شرکت تولیدی بود، با هیجان زیاد اومده بود پیشم. گفت: «مهدی! من تیم رو دارم، ایده هم دارم، سرمایه هم جور کردم… فقط نمی‌دونم از کجا باید شروع کنم!»
منم لبخند زدم و گفتم: «از استراتژی.»
و این موضوع بارها برای من اتفاق افتاده.
استراتژی یعنی چی؟
استراتژی، اون برنامه بلندمدتیه که می‌گه ما دقیقاً قراره چی بشیم، کجا بریم و چطور جلو بریم.
یه‌جور نقشه راهه. ولی نه هر نقشه‌ای؛ نقشه‌ای که دائماً باید با شرایط محیطی و درونی سازمانت تطبیقش بدی.
📌 استراتژی فقط تصمیم نیست. یه مدل فکر کردنه.
از دید تخصصی، ما توی مدیریت استراتژیک با سه سطح سروکار داریم:
- استراتژی کلان (Corporate): برای کل سازمان، مثل اینکه «می‌خوای وارد چه بازارهایی بشی؟»
- استراتژی رقابتی (Business): چطور تو بازار برنده بشی؟
- استراتژی عملیاتی (Functional): چطور منابع و فعالیت‌هاتو بچینی تا استراتژی بالا رو اجرا کنی.
مدیریت استراتژیک دقیقاً چه فرقی داره با برنامه‌ریزی معمولی؟
برنامه‌ریزی معمولی یعنی کارای هر روزتو نظم بدی. ولی مدیریت استراتژیک یعنی بدونی «۱۰ سال دیگه کجایی؟» و «امروز باید چه کاری کنی که اون موقع بهش برسی؟»
چهارتا مرحله داره:
- تحلیل (درونی و بیرونی)
- تدوین (مأموریت، چشم‌انداز، انتخاب استراتژی)
- اجرا (منابع، ساختار، رهبری)
- کنترل و ارزیابی (آیا تو مسیر هستیم؟ باید اصلاح کنیم؟)
و از همه مهم‌تر اینکه این یه چرخه‌ست! تموم‌شدنی نیست. یه سیستم زنده‌ست که همیشه باید آپدیت شه.
یه نگاه تاریخی سریع بندازیم
🔹 تو دهه ۶۰، «چاندلر» گفت: «ساختار باید تابع استراتژی باشه.»
🔹 بعد «اندروز» اومد گفت سازمان باید بین نقاط قوت داخلی و فرصت‌های محیطی یه تعادل برقرار کنه.
🔹 پورتِر با مدل معروف پنج نیروی رقابتی و استراتژی‌های عمومی‌اش، بازی رو عوض کرد.
🔹 بعدش «بارنی» و بچه‌های مکتب منبع‌محور (RBV) اومدن گفتن مزیت رقابتی واقعی از درون سازمان میاد؛ از منابعی که کمیاب و غیرقابل تقلیدن.
چرا مدیریت استراتژیک الان از هر زمانی مهم‌تره؟
- چون دنیای کسب‌وکار پر از تغییر و عدم‌قطعیت شده.
- چون رقابت فقط با کیفیت یا قیمت نیست، با فکر برندسازی و مدل ارزشمندی رقابت می‌کنی.
- چون فقط اونایی که انعطاف دارن می‌تونن زنده بمونن.
استراتژی خوب کمک می‌کنه که تصمیماتت رو توی شرایط پیچیده راحت‌تر بگیری و منابع محدودت رو درست هدایت کنی.
ترندهای جدید
🔄 استراتژی چابک
🤖 تصمیم‌گیری مبتنی بر داده و هوش مصنوعی
🌱 توجه به پایداری و ESG (محیط زیست، جامعه، حاکمیت)
🌐 مدل‌های پلتفرمی و بیزینس اکوسیستم‌ها
جمع‌بندی مهدی‌طور
مدیریت استراتژیک یه مهارته؛ نه فقط برای مدیرعامل‌ها، بلکه برای هرکسی که قراره تصمیم بگیره، هدایت کنه، و آینده‌ای بسازه.
تو همه سال‌هایی که با بیش از ۳۰۰ کسب‌وکار مختلف کار کردم، یه چیز رو خوب فهمیدم:
🔑 «اونی که استراتژی نداره، همیشه درگیر روزمره‌گیه. حتی اگه کلی انرژی و استعداد داشته باشه.»
پس اگه قراره از یه جایی شروع کنی… از استراتژی شروع کن.
