از کجا شروع کنیم؟
یه روز یکی از مدیرای قدیمی که تازه اومده بود پیشم برای مشاوره، وسط جلسه با یه لبخند گفت: «آقا مهدی، ما که خودمون بیست ساله داریم کار می‌کنیم، دیگه استراتژی چیه؟ اونقدی تجربه داریم که نیازی به این چیزا نداشته باشیم!»
راستش رو بخوای، خیلیا اینطوری فکر می‌کنن. ولی مدیریت استراتژیک، صرفاً یه سری کلمه شیک برای جلسات هیئت‌مدیره نیست؛ یه مهارته، یه طرز فکره… یه جور نگاه متفاوت به آینده‌ی کسب‌وکار.
مدیریت استراتژیک یعنی چی؟
بذار ساده‌اش کنم:
مدیریت استراتژیک یعنی بدونی کجایی، کجا می‌خوای بری، و چطور می‌خوای اونجا برسی… و از همه مهم‌تر، با چی می‌خوای به اونجا برسی!
طبق تعریف علمی، استراتژی یه برنامه عمله برای رسیدن به یه هدف بلندمدت. ولی تو دنیای واقعی؟ استراتژی یعنی وقتی بازار تکون می‌خوره، تو از جا کنده نشی.
استراتژی مثل جی‌پی‌اسه. تو رو از نقطه A به B نمی‌رسونه اگه خودت ندونی B کجاست. تازه تو مسیر کلی پیچ‌وخم هست، باید مدام مسیر رو چک کنی، ببینی راه‌بندون کجاست، دور بزنی، گاهی مسیر جدید بسازی.
مراحل مدیریت استراتژیک
یه نکته مهم: مدیریت استراتژیک یه مسیر خطی نیست. مثل یه دایره‌ست، پر از بازخورد، آزمون و خطا.
🔍 ۱. تحلیل (تحلیل درون و بیرون):
یعنی اول باید خودتو بشناسی (توانایی‌ها، منابع، تیم، ضعف‌هات) و بعد محیط اطرافت رو بفهمی (رقبا، مشتری‌ها، تغییرات بازار). توی جلسات مشاوره، همیشه می‌گم تحلیل درست، مثل نوره برای اتاق تاریکه.
🎯 ۲. تدوین (انتخاب مسیر):
اینجا باید تصمیم بگیری که “می‌خوای چی باشی؟” و “قرار چه تفاوتی تو بازار ایجاد کنی؟”
ویژن و میشن که فقط یه تابلو برای وب‌سایت نیست. اینا باید تصمیمات روزانه‌تو شکل بدن.
🚀 ۳. اجرا (ساختار، منابع، رهبری):
بزرگ‌ترین چالش همین‌جاست. چون خیلی از کسب‌وکارها ایده‌های خوبی دارن، ولی بلد نیستن پیاده‌اش کنن. از ساختار تیم گرفته تا مدیریت منابع، همه چی باید درست چیده بشه.
📊 ۴. کنترل و اصلاح:
یعنی مدام باید اندازه بگیری ببینی تو مسیر هستی یا نه. اصلاح کنی. یه استراتژی خوب باید زنده باشه، نه یه سند PDF خاک‌خورده تو دسکتاپ مدیرعامل!
یه کم تاریخچه‌طور…
وقتی می‌گن «ساختار باید تابع استراتژی باشه»، دارن از چاندلر حرف می‌زنن (۱۹۶۲).
وقتی پورترو میارن وسط، یعنی دیگه داریم وارد مدل‌های جدی مثل ۵ نیروی رقابتی یا استراتژی‌های عمومی می‌شیم.
ولی اون چیزی که من از تجربه‌ی خودم یاد گرفتم اینه: هیچ مدلی به‌تنهایی کافی نیست. مهم‌تر از مدل، فهمیدن موقعیت خاص هر کسب‌وکاره.
چرا استراتژی حیاتی‌تر از همیشه‌ست؟
تو دنیای امروز که سرعت تغییرات بیشتر از زمانیه که فکر کنی، اگه استراتژی نداشته باشی، یعنی سکان کشتی‌تو دادی دست موج‌ها.
🔹 استراتژی کمک می‌کنه توی نوسانات بازار، بازیچه نشی.
🔹 منابع محدودت رو جایی استفاده کنی که بیشترین بازده رو بده.
🔹 و شاید از همه مهم‌تر: تصمیم‌گیری توی شرایط پیچیده برات راحت‌تر شه.
ترندهای جدید تو مدیریت استراتژیک
امروز دیگه صحبت از مدیریت استراتژیک چابکه.
🚀 شرکت‌ها دارن از مدل‌های سنگین فاصله می‌گیرن و میرن سمت انعطاف‌پذیری.
📊 تصمیم‌گیری بر اساس داده و هوش مصنوعی داره محور اصلی می‌شه.
🌍 بحث‌های ESG (محیط‌زیست، اجتماع، حاکمیت) از حاشیه اومدن به متن.
حرف آخر
استراتژی خوب، لزوماً پیچیده نیست.
ولی همیشه عمیقه.
مثل یه نقشه گنج می‌مونه؛ وقتی بدونی چی داری، دنبال چی هستی و چطور باید بجنگی، احتمال رسیدن به مقصدت خیلی بیشتره.
اگه مدیر یا صاحب کسب‌وکاری، شاید وقتشه یه بار دیگه به استراتژیت نگاه کنی.
نه برای تغییر فورمول، برای شفاف کردن مسیر.
