Competing Values Framework – از نگاه رابرت کوئین
🔄 چرا تو مدیریت، تضاد بد نیست؛ و لازمه‌ی رشد و تعادله!
تا حالا شده توی یه سازمان ببینی یه بخش دنبال نوآوریه، ولی یه بخش دیگه فقط دنبال ثباته؟
یا یه مدیر خیلی روی فرایندها تأکید داره، یکی دیگه روی روابط انسانی؟
حس می‌کنی انگار هرکسی یه مسیر جدا داره می‌ره، ولی واقعیت اینه که این تفاوت‌ها بخشی از یه سیستم بزرگ‌ترن.
📌 اینجاست که مدل Competing Values Framework (CVF) از رابرت کوئین (Robert Quinn) و همکارش کمرون (Kim Cameron) وارد می‌شه:
یه ابزار قدرتمند برای تحلیل فرهنگ سازمانی، سبک رهبری و حتی طراحی تحول سازمانی.
ماجرا از کجا شروع شد؟
کوئین و کمرون دنبال درک این بودن که سازمان‌ها چطور با چالش‌های مختلف برخورد می‌کنن.
تحلیلشون نشون داد که بیشتر تنش‌های مدیریتی، از تضاد بین ارزش‌های مهم اما متضاد ناشی می‌شه.
🎯 نتیجه؟ یه مدل ۲×۲ که به‌شکل یه تقاطع دو بعد اصلی طراحی شده:
ابعاد کلیدی چارچوب ارزش‌های متضاد
-
کنترل -> انعطاف‌پذیری
آیا سازمان بیشتر ساختاری و قانون‌محوره یا منعطف و خلاق؟ -
تمرکز درونی -> تمرکز بیرونی
آیا تمرکز روی توسعه داخلی، کارمندان و فرآیندهاست یا روی بازار، مشتری و رقابت؟
با ترکیب این دو بُعد، ۴ نوع فرهنگ سازمانی به‌دست میاد:
چهار نوع فرهنگ در مدل CVF
۱. 🌿 فرهنگ قبیله‌ای (Clan Culture)
🔸 درون‌گرا + منعطف
🔸 محیط دوستانه، شبیه خانواده
🔸 تمرکز روی تیم‌سازی، توسعه فردی و ارزش‌های انسانی
🔸 رهبر به‌عنوان مربی یا پشتیبان
🧠 مثال: Google (در فازهای ابتدایی)، Zappos
۲. 💡 فرهنگ آدهوکراسی (Adhocracy Culture)
🔸 برون‌گرا + منعطف
🔸 نوآوری، کارآفرینی، ریسک‌پذیری
🔸 تمرکز روی آینده، تغییرات و فرصت‌ها
🔸 رهبر به‌عنوان نوآور یا خالق چشم‌انداز
🧠 مثال: Tesla، SpaceX، استارتاپ‌های جسور
۳. ⚙️ فرهنگ سلسله‌مراتبی (Hierarchy Culture)
🔸 درون‌گرا + کنترل‌محور
🔸 ساختارمند، قوانین مشخص، رویه‌های ثابت
🔸 تمرکز روی کارایی، کیفیت، ثبات
🔸 رهبر به‌عنوان هماهنگ‌کننده یا ناظر
🧠 مثال: بانک‌ها، اداره‌ها، شرکت‌های دولتی
۴. 📈 فرهنگ بازار (Market Culture)
🔸 برون‌گرا + کنترل‌محور
🔸 رقابت، هدف‌گرایی، نتیجه‌محوری
🔸 تمرکز روی سهم بازار، رشد، عملکرد
🔸 رهبر به‌عنوان رقابت‌جو و قاطع
🧠 مثال: Amazon، GE (مدل قدیمی)
نکته طلایی مدل CVF
✨ هیچ‌کدوم از این فرهنگ‌ها بهتر از بقیه نیستن!
مدیریت مؤثر یعنی درک تعادل بین ارزش‌های متضاد.
گاهی باید نوآور بود، گاهی باید نظم داشت.
گاهی باید به تیم بها داد، گاهی بازار رو در اولویت گذاشت.
📌 رشد سازمانی یعنی اینکه بتونی بین این ارزش‌ها «بازی کنی»، نه اینکه فقط تو یه‌دونه قفل بمونی.
کاربردهای مدل Competing Values
✅ تحلیل و بهبود فرهنگ سازمانی
✅ انتخاب سبک رهبری مناسب
✅ طراحی ساختارهای تحول فرهنگی
✅ کمک به تیم‌ها برای فهم تفاوت‌ها و هم‌افزایی
✅ ارزیابی تعادل استراتژیک سازمان
جمع‌بندی مهدی طور
📌 Competing Values Framework بهت می‌گه:
- همه سازمان‌ها درگیر تضاد ارزش‌ها هستن
- ولی سازمان‌های موفق، این تضادها رو مدیریت می‌کنن، نه حذف
🧠 به‌جای اینکه بگی "باید کدوم یکی رو انتخاب کنم؟"
بپرس: "در این موقعیت، کدوم ترکیب از ارزش‌ها مؤثرتره؟"
👋 حالا تو بگو:
فرهنگ غالب تو سازمان یا تیمی که کار می‌کنی کدومه؟
فکر می‌کنی الان وقتشه چی رو تقویت کنین؟
برام بنویس، چون شناخت فرهنگ، اولین قدم در تغییرشه ✌️
